Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon

Fizik tedavi ve rehabilitasyon, doğuştan ya da sonradan edinilmiş, kas, sinir ve iskelet sistemi problemlerinin yanı sıra, nörolojik hastalıklar, ortopedik problemler, fıtık, felç, travma, ağrı, kireçlenme, ameliyatlardan sonra gelişen fonksiyon bozuklukları ve diğer hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan hareket kısıtlılıklarının tanı, tedavi ve önleyici tedavisi ile ilgilenen bir uzmanlık dalıdır. Her kişide farklı olarak gelişebilen fonksiyon ve hareket kayıplarının tedavisi için, fizik tedavi uzmanı hekimler tarafından hastalara pek çok farklı tedavi şekli uygulanır.

Tedavide amaç, farklı hastalıklar ve yaralanmalar sonucu meydana gelen bozukluğun ve hastanın yaşam kalitesinin düşmesine sebep olan durumun ortadan kaldırılması, bağımsız hareket potansiyelinin artırılması, var olan ağrı ve yakınmaların giderilmesidir. Ayrıca spor aktiviteleri sırasında meydana gelen, incinme ve yaralanmalardan sonra hastalarda oluşan hareket kısıtlılığının giderilmesi için de modern rehabilitasyon teknikleri, uzman fizik tedavi ve rehabilitasyon hekimi tarafınca uygulanır.

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Nedir?

Fizik tedavi ve rehabilitasyon; kişinin yaşamını ve hayat kalitesini etkileyen engellilik durumunun iyileştirilmesi ve ortadan kaldırılması için multidisipliner yaklaşım ile yani diğer tıp branşları ile birlikte çalışan, hastanın sosyal hayatına etkin bir şekilde geri dönmesi için çalışan tıp bilimidir. Fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümüne yatan ya da ayaktan gelen hastaya özel durumu göz önünde bulundurularak en uygun tedavi seçeneği uygulanır. Kalıcı ve hareket kısıtlılığı yaratan hasarlanmalara bağlı olarak gelişen fonksiyon kapasitesinin belirlenmesi ve giderilmesi için termoterapi olarak tanımlanan ısı uygulamaları, kriyoterapi yani soğuk uygulamaları, su ile tedavi, elektrik akımları ile tedavi, fototerapi, mekanoterapi ve ilaçla tedavi gibi pek çok yöntem ve teknolojik gereç kullanılır. Kas ve iskelet sistemi hastalıklarının yanı sıra, ortopedik girişimler sonrası uygulanan ortopedik rehabilitasyon, inme sonrası gelişen hareket bozuklukları, yüz felci, sinir hasarlanmaları sonrasında nörolojik rehabilitasyon, doğum sırasında gelişen rahatsızlıklar için pediatrik rehabilitasyon uygulanır. Sinir kesisi, kırık ve benzeri problemler için yapılan el cerrahisi sonrası rehabilitasyon ile yanıklara bağlı olarak gelişen hareket bozukluklarının rehabilitasyonu da fizik tedavi uzmanları tarafından gerçekleştirilir.

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Ne ile İlgilenir?

Fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümü, hastalarda var olan ağrıların ve inflamasyonun giderilmesi, kan dolaşımının sağlanması, ilaç gereksiniminin azaltılması, duruş bozukluklarına bağlı olarak gelişen problemlerin ortadan kaldırılması ile ilgilenir. Bölümün hekimleri, hastaya ve hastalığa özel programlar oluşturur, tedavi düzenler ve uygular. Kemik erimesi, karpal tünel, kübital tünel, boyun ve bel fıtığı, tetik parmak, SMA hastalarıyla birlikte lenfödem olarak bilinen lenf nodülleri alınan hastalar ve radyoterapi alan, meme kanserine bağlı olarak mastektomi yapılan hastalar fizik tedavi ve rehabilitasyondan destek alır. Eklem içi ve yumuşak doku enjeksiyonları, PRP uygulamaları, nöroterapi, mezoterapi ve kuru iğne ile ağrı tedavisi gibi pek çok yöntem ile hareket kısıtlılığına yol açan durum veya durumların ortadan kaldırılması ve kişinin normal hayatına dönmesi hedeflenir. Fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümünün uzmanlık alanına giren diğer tedaviler şunlardır;

Tam ya da kısmi felçli hastaların hareketlerinin artırılması, koordinasyonun sağlanması ve kas gruplarının güçlendirilmesi

Omurilik yaralanmaları bulunan ve serebral palsi hastalarının hayat kalitelerinin yükseltilmesi

Spor yaralanmalarına bağlı olarak gelişen menisküs, kas zedelenmeleri, kırık ve diğer yaralanmaların rehabilitasyonu 

Romatoid artrit ve ankilozan spondilit gibi romatizmal hastalıkların tanı ve tedavisi sonrasında özel fizik tedavi yöntemleri ile hastanın hareketlerinin artırılması

Osteoporoz ve dejeneratif eklem hastalıklarının rehabilitasyonu

Skolyoz olarak tanımlanan omurga eğriliği bulunan hastaların tedavisi

Fibromiyalji ve miyofasiyal ağrı sendromuna bağlı gelişen hareket kısıtlılıklarının giderilmesi ve hastaların hayat kalitelerinin artırılması

El yaralanmalarına bağlı olarak uygulanan mikro cerrahi operasyonlar sonrası rehabilitasyon

Bel ve boyun fıtığı operasyonu öncesi ve sonrasında hastaların günlük aktivitelerine hızlı bir şekilde dönebilmesi için rehabilitasyon

Boyun kaynaklı baş ağrıları tedavisi

Kol ve bacakta görülen sinir sıkışmalarının tedavisi

Boyun, sırt, bel ve diğer bölgelerde bulunan kas ve iskelet sisteminde var olan kas spazmlarının ve diğer problemlerin manuel terapi ile acısız ve etkili bir şekilde giderilmesi

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uygulamaları Nelerdir?

Seanslar hâlinde uygulanan fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamalarının süresi, hastanın mevcut durumuna göre farklılık gösterir. Tüm FTR uygulamaları modern tıp bilimi dahilinde, uzman hekimler ve fizyoterapistler tarafından yapılır. Sıklıkla kullanılan fizik tedavi yöntemleri aşağıda sıralanmıştır.

Egzersiz: Vücudun diğer bölgelerine göre kas ve dokuların zayıf olduğu alanların fiziksel aktiviteyle kuvvetlendirildiği, hastaların kas ve iskelet sisteminin güçlendirildiği tedavi yöntemidir. Postür yani duruş bozukluğundan kaynaklı ağrıların giderilmesi için kullanılır. Ayrıca lenfatik akımı artıcı solunum egzersizi de uygulanır.

Elektroterapi: Alçak ve yüksek elektrik akımı kullanılarak, ağrı ve kas güçsüzlüğünü ortadan kaldırmak için yapılan tedavi şeklidir. İlgili bölgeye farklı frekanslarda elektrik akımı uygulanarak ödem azaltılır, kan dolaşımı artırılır ve vücut fonksiyonları iyileştirilir.

Fototerapi: Lazer ve UV ışınlarının doğru bölgelere uygulanması ile yapılan tedavi türüdür.

Hidroterapi: Su ile yapılan tedavi yönteminde hastalara sıcak su küveti, kontrast banyo, deniz suyu ile tedavisi, kaplıca ve girdap banyosu uygulanır.

Manuel Terapi: Herhangi bir ilaç, cihaz ya da alet olmadan elle yapılan bir fizik tedavi yöntemidir. Vücudun farklı bölgelerinde oluşan kas spazmı, gerginlik ve ağrı gibi sorunların ortadan kaldırılması için uygulanan bu terapi türünde kısa sürede iyileşme sağlanır.

Mekanoterapi: Farklı aletler kullanılarak bel ve boyun çekme hareketlerinin yanı sıra kompres uygulamaları ve manipülasyonların uygulandığı fizik tedavi yöntemidir.

Termoterapi: Problemli bölgeye yüzeysel ya da derin ısı uygulamaları olarak tanımlanan bu yöntemde, sıcak paketler, yüksek frekanslı elektrik akımları diğer bir deyişle mikro dalga kullanımı, yüksek frekanslı ses yani ultrason tedavisi, kızılötesi ışın, güneş ışınları ve parafin banyosu ile yapılan tedavi türüdür.

Kriyoterapi: Ağrılı bölgeye uygulanan soğuk su paketi, buz torbası, sprey, sıvı nitrojen ve soğuk kompresler ile yapılan fizik tedavi türüdür. Halk arasında dondurma olarak bilinen bu yöntemle, akut olarak gelişen rahatsızlıklar, hücresel aktiviteyi hızlandırmak, operasyon sonrası konnektif doku olarak tanımlanan bağ dokusunu iyileştirmek ve kan dolaşımını artırmak için uygulanır.

Fizik Tedavi Uzmanı ve Fizyoterapist Kimdir?

FTR olarak kısaltılan fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümü hekimleri 6 yıl tıp fakültesi eğitiminin ardından, 4 yıl fiziksel tıp ve rehabilitasyon eğitimi alarak uzmanlaşırlar. FTR uzmanları, özel muayene odalarında, fizyoterapi ve egzersiz salonlarında, yüksek teknolojili cihazlarla, poliklinik, servis ve yoğun bakım hastalarının tedavisi ile ilgilenirler. Kas ve iskelet sistemi ile ilgili pek çok hastalığın tanı ve tedavisinin yanı sıra, diğer tıp bölümleri ile multidisipliner olarak çalışarak, bu bölümlerin hastalarının da tedavisinde rol oynar. Eklem hareketlerinde ağrı, kısıtlılık, kas gücü kaybı, denge, duruş ve yürüme bozuklukları gibi rahatsızlıkları bulunun hastaların, rutin hayatlarına dönmelerini sağlar. Fizyoterapist ise, üniversitelerin fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümünde 4 yıllık lisans eğitimi alan kişilerdir. Hastalık, yaralanma ve ileri yaşa bağlı olarak gelişen fiziksel kısıtlılıkların iyileştirilmesi için fizik tedavi uzmanı tarafınca düzenlenen tedavi programını uygulayan, sertifikalı sağlık uzmanlarıdır.

Sağlıklı ve kaliteli bir yaşam için düzenli olarak kontrollerinizi yaptırmayı ihmal etmeyin.